Kaldıraç Nedir? Kaldıraçlı İşlem Avantajları ve Dezavantajları
Finans terminolojisinde kullanılan kaldıraç terimi ya da diğer bir adıyla leverage; aracı kurumların müşterinin finans işlemlerinde getiriyi maksimize etmek için anapara yerine borç ile finanse edilmesine denir. Kısaca, yatırımcıların yatırım miktarı üzerinde işlem yapabilmesine olanak sağlayan sistemdir.
Forex piyasasının diğer finans piyasalarına göre daha popüler olmasında önemli bir role sahip olan kaldıraç oranı, ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir. Türkiye’den yapılan Foreks işlemlerinde yüksek risk oranlarını önlemek amacıyla kaldıraç oranı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (SPK) 10:1’e indirilmiştir. Tebliğe göre diğer bir sınır ise, minimum teminat tutarının 50.000 TL’ye çıkarılmasıdır.
Borsa.net uzmanları kaldıraç terimini, kaldıraç işleminin avantajlarını ve risklerini sizler için derledi.
Kaldıraçlı İşlem Nedir?
Kaldıraçlı işlem; yatırımcının piyasalarda daha etkili rol oynamasına ve yatırdığı sermayeden daha düşük sermaye kullanarak daha büyük işlemler yapılmasını sağlayan bir sistemdir. Bu sayede yatırımcı yatırdığı meblağdan daha yüksek bir meblağ ile yatırım yapabilir. Böylece yatırımcının az sermaye ile yüksek karlar elde etmesi mümkün hale gelir.
Şirketler, yatırımcılar ve aracı kurumlar kaldıracı bir yatırım stratejisi olarak kullanmaktadır. Yatırımın getirisini maksimize etmeye odaklanan bu işlemde, yüksek risk de söz konusudur. Küçük sermayeler ile hacmi büyük işlemler açmanıza olanak sağlayan bir işlem olması riski beraberinde getirmektedir. Her ne kadar yüksek oranda kar sağlamayı mümkün hale getirse de aynı oranda yükseklikte zarar etme riskini de barındırmaktadır. Kaldıraç işlemi barındırdığı risk sebebiyle doğru bir risk yönetimi stratejisi oluşturmayı da zorunlu kılmaktadır. Özellikle yeni yatırımcıların kaldıraçlı işlem açması yatırımları açısından büyük zararlar ortaya çıkarabilmektedir.
Kaldıraçlı İşlemlerin Riskleri
Kaldıraç oranı yükseldiğinde hem getirisi hem de alınan risk artacağından, işlemin büyüklüğü ile anapara arasındaki oransal şekilde ifade edilen fark; yatırımcının risk yönetimi açısından kesinlikle göz önünde bulundurması gereken bir unsur olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Kaldıraç işlemi temelde, faizle borçlanıp işlem hacminizi büyütmenizi sağlar. Piyasa, öngörülen yönde hareket ederse kazancınızı maksimize edersiniz lakin piyasa istemediğiniz yönde hareket ederse maksimum zararınız, anapara tutarı kadar olacaktır. Pozisyon hacmi artıkça, zararınız da kaldıraç etkisiyle katlanacağından dolayı teminatınız hızla eriyecektir. Bu nedenle doğru bir strateji ve analiz yapılmadan, yeterli tecrübeye sahip olunmadan kaldıraçlı işlemlere yatırım yapılması tavsiye edilmemektedir.
Kaldıraçlı İşlemlerin Avantajları
Barındırdığı risklerin yanında kaldıraç sistemi yardımıyla, yatırımcılar Foreks piyasasında düşük sermayeler yatırarak, büyük hacimli pozisyonlar açabilmektedir. 50.000 TL teminat ve 10:1 kaldıraç kullanan bir yatırımcı, (SPK’nın belirlediği minimum teminat ve azami kaldıraç baz alınmıştır.) Foreks hesabının bulunduğu kurumdan 450.000 TL kredi alarak 500.000 TL meblağ tutarında bir pozisyon açabilmektedir.
Kaldıraç İşlemini Hangi Pazarlarda Kullanılabilir?
Kaldıraç işlemini kullanarak işlem yapabileceğiniz piyasalardan bazıları şunlardır:EndekslerEndeks; belirli bir takas, alan, bölge veya sektörden bir varlık grubunun performansını temsil eden sayısal bir değerdir. Endeksler fiziksel varlıklar olmadığından, yalnızca fiyat hareketlerini yansıtan ürünlerle alınıp satılabilir.
ForeksDöviz veya forex, kar elde etmek amacıyla para birimlerinin satın alınması ve satılmasıdır. Dünyanın en çok işlem gören finans piyasasıdır. Forex ticaretinde yer alan nispeten küçük hareketler, birçok kişinin kaldıraç kullanarak işlem yapmayı tercih ettiği anlamına gelir.
Kripto Para BirimleriKripto para birimleri, forex ile aynı şekilde alınıp satılabilen ancak bankalardan ve hükümetlerden bağımsız olan sanal para birimleridir. Kaldıraçlı ürünler, yatırımcıların Bitcoin ve Ethereum gibi büyük kripto para birimlerini almasını sağlar. Kaldıraçlı işlemler sayesinde kripto para borsasında büyük karlar elde etmenin mümkün olmasının yanında özellikle ülkemizdeki acemi yatırımcıların ciddi oranda zarara uğradıkları da gözlemlenmektedir.