Şimdiye kadar Denizli’nin Türk ve Müslüman memleketi olması için mücadele eden ve bu mücadele sırasında şehit ve gazi olan eren ve evliyanın türbe ve yatırlarından bahsetmiştik. Onların savaştan sonra sağ kalanlarının fethedilen topraklarda köyler kurdukları, bu köylerde bağ-bahçe yaptıkları, köyde oturan Türkmen-Yörüklere tarım tekniklerini öğrettikleri, yine kurdukları tekkelerde de halkın eğitimi ile uğraştıkları, ömürlerini devlete, millete ve halka hizmetle tükettiklerini söylemiştik.
Atalarımız da, boy ve soy lideri, din önderleri olan bu aziz kişilere kendilerine yaptıkları hizmetlerin karşılığı olarak öldükten sonra mezarlarının üzerine türbe yapmışlar, onları kutsamışlardır, demiştik.
Yıllardan beri Türk insanı da kimselere anlatamadığı dermansız dertlerini onlara anlatmıştır. Yağmur dualarını onların etrafında yapmıştır. Yeni yılın girişi ve baharın gelişi gibi kutlu günleri de onların etrafında yaşamışlardır. Kurbanlar kesmişler, hayırlar dağıtmışlar, mevlütler okutmuşlardır.
Yani aziz ve kutlu kişilerin yattığı türbe ve yatırlar Türk insanının birlik ve beraberliğini sağlayan milli ve sosyal yapılardır. Yapılan araştırmalara göre halen Türk halkının %52’sinin türbe ziyareti yaptığı, yine %41’i yılda bir kere türbelere gittiğini ortaya koymaktadır.
Ama bu aziz ve kutlu kişilerin ülke ve millete yaptıkları karşısında günümüzde kamu kurumları nezdinde hak ettikleri ilgi ve alakayı gösterdiklerini söylememiz mümkün değildir. Denizli’de bulunan 105 türbe ve 150’ye yakın yatır bakımsız ve ilgisizlikten perişan durumdadır. Biraz iyi durumda olanlar da halkın yardımları ile ayakta durmaktadır.
Bu Türbelerin bulunduğu yeri gösteren hiçbir levha yoktur. Ben bile birkaç defa gittiğim bir türbeyi bulmakta zorluklar yaşamaktayım. Hiç gitmemiş ama ziyaret etmek isteyen insanların zorluklarını düşünmek bile istemiyorum. Bulundukları yerde kim oldukları, ne zaman yaşadıkları, ne yaptıkları ve nereden geldikleri hususunda bilgi veren bir levha yoktur. Daha kötüsü bazıları yıkılmak üzeredir.
Bunlardan birisi de Pamukkale-Cankurtaran kasabasındaki Teslim Abdal Sultan Türbesidir. Teslim Abdal Sultan 1638 yılında, IV. Murat ile birlikte Bağdat Seferi’ne çıkmış bir Yeniçeri kumandanıdır ve 17. yüzyıl şairlerimizdendir. Ama bugün türbesi perişan haldedir. Resimlerde de görüldüğü gibi kubbesinin sıvaları dökülmüş, büyük çatlaklar oluşmuş ve kubbe çökmek üzeredir.
Denizli Büyükşehir Belediyesi, Pamukkale Belediyesi, Denizli Büyükşehir Belediyesi KUDEB (Koruma Uygulama ve Denetleme Bürosu), Denizli Tabiat Varlıkları Koruma Komisyonu gibi konunun sorumlu kuruluşları vardır. Ama bu türbenin varlığından bile haberleri olduğunu sanmıyorum. Çünkü türbenin bulunduğu yeri gösteren bir levha dikmekten aciz kaldıklarından bellidir.
Sağlık ve esenlikler dileklerimle…