Aydınoğulları Beyliğini kuran Aydın Bey, Kütahya’da kurulmuş olan Germiyanoğulları Beyliği’nde subaşı, yani ordu kumandanıdır ve aynı zamanda da konar-göçer Türkmen aşiretinin de boy beyidir. Germiyanoğlu Yakub Bey, hala Bizans İmparatorluğu’nun elinde Güneybatı Anadolu’da bulunan Aydın Bölgesi fethiyle Aydın Bey’i görevlendirmiştir.
Aydın Bey de kendisine bağlı aşireti ile birlikte, muhtemelen daha önceki yazımızda ifade etmiş olduğumuz Denizli-Babadağ “eren yolu” üzerinden, 1260 yıllarında, Baba Dağ’ın batı istikametinde bulunan Aydın-Karacasu tarafına geçip, Karacasu havalisini ele geçirerek buraya yerleşmiş, Aydın vilayetine doğru genişleme çalışmalarına başlamıştır.
Bu arada Aydın Bölgesi’nde etkisini artırdıkça Germiyanoğulları Beyliği’nden bağımsız hareket etmeye başlamış, 1280-1308 yılları arasında da Karacasu kazasının Aydınoğulları Beyliği’nin kuruluş merkezi yapmış olduğu, hatta beylik adına ilk paranın burada basıldığı söylenmektedir.
Uzun süre beyliğin başında kalan Aydın Bey’in 1308 yılında vefat ettiği, mezarının da Karacasu ilçesi, Esençay köyünde olduğu anlaşılmaktadır. Aydın Bey’in vefatı üzerine beyliğin başına oğlu Mehmet Bey geçmiştir. Aydın Bölgesi’ni de beylik topraklarına katan Mehmet Bey, beylik merkezini İzmir-Birgi’ye taşımıştır.
Daha sonraki yıllarda, çevre köylerdeki insanlar, Aydın Bey’i “Aydın Baba” olarak eren-evliya bilmişler, o yıllardan beri mezarı başında adak kurbanı kesmişler, yağmur duaları etmişler, hayır yemekleri dağıtmışlar, onu vasıta kılarak Allah’a dua etmişler ama mezarda yatan aziz kişinin Aydınoğulları Beyliği’ni kuran ve adını veren Aydın Bey olduğunu bilmemişler.
Bundan on beş yıl kadar önce aralarında Denizlili tarihçi Tuncer Baykara’nın da bulunduğu bir grup tarihçi, Aydın Bey’in mezarının nerede olabileceği konusunda kafa yormuşlar. Yapılan araştırmalarda Karacasu Bölgesi’nde olabileceği konusunda bazı işaretler bulmuşlar.
Bölge halkının Esençay köyündeki bir mezarı Aydın Baba olarak kutsadıklarını görünce, diğer bilgilerle örtüşen mezarın, Aydınoğulları Beyliği’ni kuran Aydın Bey’in mezarının burası olduğu kanaatini varmışlar. Bunun üzerine 2020 yılında da Aydın Valiliği himayesinde Aydın Baba veya Aydın Bey Türbesi yeniden bakım, onarımı ve çevre düzenlemesi yapılarak halkın ziyaretine açılmıştır.
Aydın Baba Türbesi, Aydın'a 75, Karacasu'ya 9, Denizli-Babadağ'a 38 kilometre uzaklıkta, Esençay köyünde; beşgen prizma şeklinde, Selçuklu mimarisiyle yapılmış, kubbe örtülmüş, sergisiz bir yapı niteliğindedir.
Türbenin içerisinde büyük olan Aydın Bey, küçük olanı da karısına ait olduğu söylenen iki mezar bulunmaktadır. Türbede herhangi bir kitabe yoktur. Eğer yolunuz Karacasu’ya düşerse, Yörük-Türkmen Boy Beyi Aydın Baba’ya ziyaret etmeyi unutmayın…