Anasayfa
  • GÜNDEM
  • ASAYİŞ
  • Denizli Hava Durumu
  • EKONOMİ
  • SPOR
    Amatör Ligler
  • YAŞAM
  • ETKİNLİK SİYASET SAĞLIK EĞİTİM B.ŞEHİR BELEDİYE M.EFENDİ BELEDİYE P.KALE BELEDİYE DTO IGF KÜLTÜR-SANAT BÖLGE HABERLERİ MAGAZİN
  • Ara
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
  1. Köşe Yazarları
  2. İbrahim AFATOĞLU
  3. BEKTAŞİLİK, ÇALÇAKIRLAR KÖYÜ VE ÇAT BABA TÜRBESİ
03 Aralık 2021 - 19:08

BEKTAŞİLİK, ÇALÇAKIRLAR KÖYÜ VE ÇAT BABA TÜRBESİ

03 Aralık 2021 - 19:08
TAKİP ETTAKİP ET
A
Büyüt
A
Küçült
Yorumlar
BEKTAŞİLİK, ÇALÇAKIRLAR KÖYÜ VE ÇAT BABA TÜRBESİ
İbrahim AFATOĞLU
İbrahim AFATOĞLU ile Denizli Tarihi ve kültürü

Anadolu’nun fethi sırasında önemli görevler üstlenen Anadolu Aleviliği, döneminin Sünni İslam’ın temsilcisi olan Yavuz Sultan Selim idaresindeki Osmanlı Devleti ile Şii İslam’ın temsilcisi olan Şah İsmail yönetimindeki Safavi Devleti’nin siyasi rekabeti ve mücadelesine sahne olmuştur.

İkisi de Türk ve Müslüman olan bu iki Türk sultanının 1514 yılında yaptıkları Çaldıran Savaşı'nda Şah İsmail yenilmiştir. Bu siyasi mücadele sırasında Şah İsmail tarafında yer alan Anadolu Alevi-Türkmen nüfusu siyasi ve sosyal baskılara maruz kalmıştır.



Osmanlı Devleti’nin idari bakımdan zayıfladığı 16 ve 17. yüzyıllarda, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde meydana gelen ayaklanmalar da bu baskıların ağırlaşmasına sebep olmuştur. Ve yine kuruluşunda Alevi-Bektaşi dervişleri ve dergâhlarının önemli hizmetleri olduğu Yeniçeri Ocağı ve Bektaşi tekkeleri, II. Mahmut (1785 – 1839) döneminde (1826) kaldırılması, Alevi-Bektaşi dergâhlarının kapatılması ve Alevi-Bektaşi dervişlerinin öldürülmesi ve sürgüne gönderilmesi sonucunu doğurmuştur.

Bu siyasi ve sosyal olaylar Anadolu Alevi-Türkmen nüfusunun güvenlik, siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel yapısını derinden etkilemiş, bu sosyal yapının kendi içine kapanması sonucunu doğurmuştur. Resmi kurum ve kuruluşlara ve sosyal topluma karşı kendilerini ifade edemez hale gelmişlerdir.



Cumhuriyetin kurulmasına rağmen devam eden baskılar, ülke demokrasisinin gelişmesi, Avrupa Birliği üyelik süreci ve çok kültürlü yaşama iradesinin oluşması neticesinde, normalleşme süreci yaşanmakta, buna bağlı olarak da Alevi-Bektaşi inancında olan insanların kendilerine ifade etme imkânları genişlemektedir.


Yüzyıllardan beri süren baskı, Alevi-Türkmen toplulukları arasında genel bir korkuya sebep olmuş, Osmanlı İmparatorluğu yıkıldıktan bir süre sonra bile diğer insanlara kimliklerini açıklama konusunda çekingen davranmışlardır. Alevilerin dini toplantıları olan “cem tutma” ibadeti, Osmanlı dönemi boyunca kendi aralarından seçtikleri bekçilerin gözetimi altında gizlice uygulanmıştır. Cem tutma gizli ve geceleri yapılmasının sebeplerinden birisi de bu siyasi ve sosyal baskılardır.

Çalçakırar, Çal ilçesine bağlı bir köydür. Nüfusu Babagân Bektaşilerden oluşmaktadır. Çalçakırlar köyü, Denizli ve İç Ege yöreleri Bektaşi kültürünün ana merkezi olmasının yanında, Anadolu Bektaşiliğinin tüm orijinal ve otantik unsurlarının yaşadığı sayılı yerleşim birimlerinden biridir. Bektaşi kimliklerinin yanında, kendilerinin “Oğuz Türk’ü” olduklarını her fırsatta belirtmektedirler. Köyün adı, kurucusu Çakır Bey’in adından aldığını, “Çakır Yörük’ü” olarak da tanındıklarını söylemektedirler.

Günümüzde, yaklaşık 100 hanede 400 kişinin yaşadığı Çalçakırlar’da dinamik bir Bektaşi kültürü sürdürülmektedir. Köyde cem tutulduğu, dinsel uygulamaların gerçekleştirildiği bir cemevi (meydanevi) bulunduğu bilinmektedir. Bektaşiliğin iç yapılanışı ile bağlantılı dedebaba, halifebaba, baba, derviş, muhip şeklindeki yetki paylaşım piramidi, orijinal hâliyle işlemektedir. Köyde, Bektaşiliğin kutbu sayılan dedebabaya bağlı bir halifebaba, baba, derviş ve muhipler yaşamaktadır.


Denizli yöresi yerel kültürün nitelik ve nicelik açısından en seçkin ögelerinden birisi olan Çalçakırlar örneklemi, Bektaşi öğretisi ile Türk kültürünün iç içe geçtiği yapıların geçişkenlik gösterdiği bir sosyolojik galeri özelliği taşımaktadır.

Türbe ziyaretleri Alevi toplumunda oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Türbe veya yatır, insanların dini duygulardan kaynaklı olarak değişik zamanlarda farklı ihtiyaçları için yardım diledikleri, türbede yatan (Allah tarafından sevildiğine inanılan) ereni, dualarına vesile kıldıkları ve dileklerin gerçekleşmesine bağlı olarak kurban tığladıkları yerlerdir.

Geleneksel Anadolu Aleviliği’nde dede, baba, pir ve erenlerin türbelerini ziyaret etmek teşvik edilen bir davranıştır. Çalçakırlar köyünde Bektaşiler tarafından da kutsallığına inanılan ve dolayısıyla ziyaret edilmesi gerektiği düşünülen Dümülcü Sultan, Gaip Erenler, İmze Sultan, İbrahim Şahin Baba ve Çat Baba olmak üzere beş türbe bulunmaktadır.


Çalçakırlar köyünde Hıdırellez kutlamaları; çevre köy ve kasabalardaki insanların da iştirakiyle, kalabalık kitleler halinde kutlanmaktadır. Hıdırellez şenlikleri, geleneksel olarak ilk gün, Dümülcü Sultan Türbesi’nin çevresinde yapılmaktadır. Bu kutlamalarda kurbanlar kesilmekte, lokma dökülmekte dua ve niyazda bulunulmaktadır. Ertesi günü de köydeki diğer önemli dini mekânı olan Gaip Erenler’de, benzer Hıdırellez etkinlikleri devam ettirilmektedir.

Çat Baba Türbesi; köyün hemen kenarında, mezarlığa giden yol güzergâhında, Eğrekyeri mevkisinde, tel ile çevrili 300 metrekare kadar bahçe içerisinde, 440 santimetre çapında, silindir biçimli, yörede bol miktarda bulunan kayrak taşı ile iptidai usul ve tekniklerle yapılmış küçük bir yapıdır.

Çat Baba’nın; Çalçakırlar Köyü’nde doğup büyüdüğü, 1825 yılında vefat ettiği, çiftçilik yaptığı ve fakir olduğu, buna rağmen fakir fukaraya yardım ettiği söylenmektedir. Bazı köylülerin rüyasında ve eşkire göründüğü, uzun sakallı, uzun sarıklı ve pir- i dervişan görünümlü bir ihtiyar olduğu anlatılmaktadır. Diğer Çalçakırlar türbelerinde de hatırlattığımız gibi köy Alevi Bektaşi geleneklerinin ve kültürünün yaşatıldığı önemli köylerden birisidir. Bu türbede yatan Çat Baba da yaşadığı dönemin Alevi babasıdır. Bu sebepten dolayı türbe yapılmış ve saygı gösterilmektedir.
Sağlıklı, mutlu ve umutlu bir ömür dileklerimle...

 

  • YORUMLAR
adlı kullanıcıya cevap x

Yazarın Diğer Yazıları

  • BEYAZIT HAN TÜRBESİ, ACIPAYAM İLÇESİ, YEŞİLYUVA KASABASI-DENİZLİ - 26 Mayıs 2022
  • SELÇUKLU ASİLZADESİ VE BEKTAŞİ DERVİŞİ ABDİ BEY SULTAN TÜRBESİ, SERİNHİSAR İLÇESİ, YATAĞAN KASABASI - 20 Mayıs 2022
  • DEDİĞİ SULTAN TÜRBESİ, PAMUKKALE İLÇESİ, KARATAŞ KÖYÜ, DENİZLİ - 18 Mayıs 2022
  • KAZAK ABDAL TÜRBESİ, KARATAŞ KÖYÜ, PAMUKKALE İLÇESİ, DENİZLİ - 16 Mayıs 2022
  • ŞÂHİDÎ EFENDİ TÜRBESİ VE CAMİSİ, CAMİKEBİR MAHALLESİ/MUĞLA MERKEZİ - 12 Mayıs 2022
  • HIDIRELLEZ BAYRAMI VE ÇAL İLÇESİ ÇALÇAKIRLAR KÖYÜ HIDIRELLEZ BAYRAMI KUTLAMALARI - 09 Mayıs 2022
  • BEÇİN KALESİ VE MENTEŞEOĞULLARI BEYİ AHMET GAZİ TÜRBESİ, MUĞLA-MİLAS İLÇESİ - 06 Mayıs 2022
  • HAMURSUZ DEDE YATIRI, HAMURSUZ DAĞI, MUĞLA MERKEZİ - 27 Nisan 2022
  • HACI HASAN FEYZİ EFENDİ TÜRBESİ VE FERRUHE HANIM'IN MEZARI - 25 Nisan 2022
  • AYDINOĞULLARI BEYLİĞİNE ADINI VEREN AYDIN BABA VEYA AYDIN BEY TÜRBESİ - 22 Nisan 2022
  • TÜRK TOPLUMUNDA VAKIF ANLAYIŞI VE DENİZLİ PAMUKKALE SAĞLIK EĞİTİM VAKFI (PASVAK) - 19 Nisan 2022
  • ŞEYH KEMAL TÜRBESİ, KARACASU İLÇESİ, ATAKÖY MAHALLESİ – AYDIN - 17 Nisan 2022
  • NİYAZİ BABA TÜRBESİ, BURDUR-YEŞİLOVA, NİYAZLAR KÖYÜ - 15 Nisan 2022
  • BÜYÜK TEKKE TÜRBESİ VEYA EMİR SULTAN TÜRBESİ - 13 Nisan 2022
  • KARAGÖZ ÇİNGENE (ROMAN) Mİ? - 11 Nisan 2022
  • DENİZLİ'NİN KUTLU DAĞLARI "GİT! GİT! GİT!" DİYOR - 09 Nisan 2022
  • UYGUR TÜRKLERİNDE GÖÇ DESTANI - 08 Nisan 2022
  • SERVER GAZİ SULTAN, MERKEZEFENDİ İLÇESİ, SERVERGAZİ MAHALLESİ - 06 Nisan 2022
  • BEDİRHAN BEY YATIRI, ACIPAYAM İLÇESİ, BEDİRBEY KÖYÜ - 04 Nisan 2022
  • PEYGAMBER EFENDİMİZ HAZRETİ MUHAMMED'İN EN YAKIN SAHABELERİNDEN VE DENİZLİ'NİN HEMŞEHRİSİ OLAN SUHEYB-İ RÛMÎ - 02 Nisan 2022
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
Köşe Yazarları
KUR'AN-I KERİM'E, HADİS-İ ŞERİFLERE GÖRE HIZIR (A.S.)
Metin ALKAN
KUR'AN-I KERİM'E, HADİS-İ ŞERİFLERE GÖRE HIZIR (A.S.)
BEYAZIT HAN TÜRBESİ, ACIPAYAM İLÇESİ, YEŞİLYUVA KASABASI-DENİZLİ
İbrahim AFATOĞLU
BEYAZIT HAN TÜRBESİ, ACIPAYAM İLÇESİ, YEŞİLYUVA KASABASI-DENİZLİ
YEL ESMEZSE
Av. Hasan KURŞUNCU
YEL ESMEZSE
Sevim SAY
Sevim SAY
19 MAYIS BAĞIMSIZLIĞA ATILAN ADIMDIR!
GENÇLERİMİZ VE BAĞIMLILIK
İbrahim İMAMOĞLU
GENÇLERİMİZ VE BAĞIMLILIK
ESKİ RAMAZANLAR
Yaşar ÖZTÜRK
ESKİ RAMAZANLAR
Sizlere tanıtmak istediğim kişi: Madam Jeanne Louise Calment
Gülsen Boyacı ERTÖR
Sizlere tanıtmak istediğim kişi: Madam Jeanne Louise Calment
GÖREN VAR
Fikret KARATEPE
GÖREN VAR
'Yapılandırma' yarışı
Nadir GÜLEÇ
'Yapılandırma' yarışı
SEVMEK
Ahmet Karışan
SEVMEK
Çok Okunan Haberler
Denizli bir çınarını daha kaybetti.
Denizli bir çınarını daha kaybetti.
Baraj gölünde erkek cesedi bulundu
Baraj gölünde erkek cesedi bulundu
Masaj salonunda fuhuş yaparken yakalandılar
Masaj salonunda fuhuş yaparken yakalandılar
Ana Sayfa
GÜNDEM
ASAYİŞ
Denizli Hava Durumu
EKONOMİ
SPOR
YAŞAM
ETKİNLİK
SİYASET
SAĞLIK
EĞİTİM
B.ŞEHİR BELEDİYE
M.EFENDİ BELEDİYE
P.KALE BELEDİYE
DTO
IGF
KÜLTÜR-SANAT
BÖLGE HABERLERİ
MAGAZİN
Foto Galeri
Video Galeri
Köşe Yazarları
Günün Haberleri
Arşiv
Hava Durumu
Nöbetci Eczaneler
Namaz Vakitleri
  • ASAYİŞ
  • DTO
  • EĞİTİM
  • IGF
  • KÜLTÜR-SANAT
  • SİYASET
  • SPOR
  • YAŞAM
  • Foto Galeri
  • Video Galeri
  • Köşe Yazarları
  • Günün Haberleri
  • Arşiv
  • Hava Durumu
  • Nöbetci Eczaneler
  • Namaz Vakitleri
sanalbasin.com üyesidir

  • Rss
  • Sitene Ekle
  • Künye
  • İletişim
  • Çerez Politikası
  • Gizlilik İlkeleri

Sitemizde bulunan yazı , video, fotoğraf ve haberlerin her hakkı saklıdır.
İzinsiz veya kaynak gösterilemeden kullanılamaz.

Yazılım: Tumeva Bilişim