Denizli-Pamukkale ilçesi, lrlıganlı kasabasında türbesi olan Şaban Dede’nin kim olduğu ve ne zaman yaşadığı konusunda günümüze kadar kaynaklara yansımış bir bilgi yoktur. Türbede de herhangi bir kitabe de bulunmamaktadır. Ancak yapının batı tarafına dikilmiş olan bilgi levhasında:
“Şaban Dede’nin 1197 yılında Laodikya’nın (Goncalı köyünün yanındaki antik kent) alınması sırasında, Bizans İmparatoru Aleksandır Momenno’nun komutanı Dukas tarafından Homa (Çivril-Gümüşsu), Çardak ve Honaz’ın alınması Selçuklu birlikleri tarafından önlenemediği, Şelçuklu Devleti kuvvetlerinin Irlıganlı kasabasına kadar geri çekildiği, bu halde Bizans kuvvetleri tarafından sıkıştırılan Şaban Dede’nin Irlıganlı muhitinde bulunan Yarbaşı’nda geri gitme imkânı bulunmaması sonucunda sıkıştığı yerde düşmanla şavaşırken şehit düştüğü bilinen Selçuklu uç beylerindendir.” şeklinde bilgi verilmiştir ve halk arasında da Denizli’nin Türkler tarafından fethedilmesi sırasında savaşmış olan gazi dervişlerden birisi olarak bilinmektedir.
Türbenin olduğu yerde, eskiden bir tekke olduğu ifade edilmektedir. Ayrıca mevcut türbeyi 1998 yılında tamir ve bakımını yaptıran, eski Irlıganlı Belediye Başkanı Sayın Hasan Yılmaz ve kasaba halkından bazıları tarafından, önceki yıllarda türbeye çevreden bazı Bektâşîlerin de ziyarete geldikleri, mum yakıp kurban adadıkları da ifade edilmiştir.
Selçuklu Mimarisi tarzında, büyük olan kuzey istikametinde ve küçük olan güney istikametinde olmak üzere 180'lü yıllarda yapıldığı anlaşılan Şaban Dede Türbesi sırt sırta inşa edilmiş iki yapıdan oluşmaktadır. 520 x 550 santimetre ölçülerinde kare planlı büyük yapının Şaban Dede Türbesi olduğu, 325 x 440 santimetre ölçülerinde olan küçük yapının da Türbedar Türbesi olduğu söylenmektedir. Türbelerin yapımında dere taşı, kesme taş, pişmiş tuğla ve antik kentlerden derlenmiş malzeme kullanılmıştır. Her iki yapı da 1998 yılında, Irlıganlı belediyesi tarafından tamirat yapılmış ve bu günkü haline getirilmiştir.
Sağlık ve esenlikler diliyorum...
ŞABAN DEDE TÜRBESİ 1998 YILINDA IRLIGANLI BELEDİYE BAŞKANI MEHMET AYDIN TARAFINDAN RESTORE EDİLMİŞTİR