Semerkandi Baba Türbesi Acıpayam ilçesi Yeşilyuva kasabasındadır. Türbede bulunan bilgi levhasına göre “Semerkandi Baba, Selçuklu uç beylerindendir. Yine Yeşilyuva’da türbesi olan Beyazıt Han ile emirlerine verilen birliklerle Acıpayam-Elma Dağı’nı geçerek "Kayser Kalesi'nin (Yeşilyuva Kalesi) dışındaki Başalan, Adatepe, Kazlaryakası ve Kale etrafında toplanmış bulunan Bizans ordusu ile yaptıkları savaşlar sonucunda kaleyi zapt eden alp-eren ve gazi-derviş olduğu sanılmaktadır.
Yeşilyuva ve çevresinin Türkleşmesinde ve Türklerin eline geçmesinde büyük rolü olan Semerkandi Baba, Yeşilyuva beldesinin kurucusu olarak kabul edilmektedir. Günümüzde oldukça bakımlı ve açık bir türbesi bulunmaktadır.
Semerkandi Baba’nın asıl adı " Abdullah" olarak bilinse de kimliği ve hayatı hakkında kaynaklara yansımış bir bilgi yoktur. Adından da anlaşılacağı üzere Semerkandlı olduğu söylenmektedir.
Acıpayamlı Ali Vehbi Aykota’ya göre “Halen Yaka Mezarlığı’nda yatan Semerkandi Baba ile Yaka Mahallesi’nde türbesi olan Bayezid Han, bu toprakların ilk fatihleridir. 1097 tarihinde Selçuklu sultanlarından Kılıç Aslan zamanında, bir Selçuklu kervanı, Laodikyalılar (Bizans şehri) tarafından soyulmuştur. Bu vesile iledir ki Selçuklu ordu komutanlarından Mehmet Gazi ve Server Gazi, Laodikya üzerine gönderilmiştir.
Bu bölgenin güney bölgesini kaplayan dağlık arazinin de işgallerinde bulunan laodikya müfrezelerini temizlemek için de Semerkandi Baba ile Bayezid Han emirlerine verilen birliklerle Elma Dağı’na geçerek Gayser (Yeşilyuva) Kalesi’ni sarmışlar. Mehmed Gazi ve Sever Gazi Beyler Honaz civarına savaşırken, Semerkandi Baba ve Bayezıd Han da Başalan ile Kazlaryakası, Adatepe ve Kale etrafındaki düşman ordularıyla uzun boylu çarpışmalar ve harpler yapmışlar. Sonra Gaysar Kalesi’ni almışlar.
Çok kanlı ve şiddetli olan bu savaşta en çok telafat verilen ve şehitlere mezar olan iki sırt arasındaki vadiye “Adakderesi” adı verildiği ve Semerkandi Baba ve Bayezid Han’nın burada şehit düştüklerinden kabirlerinin burada olduğu söylenmektedir.”
Yukarıda verdiğimiz yerel kaynaklardan da anlaşılacağı gibi Semerkandi Baba; Selçuklu Türkmenlerinden olup, uç beyi olduğu; Selçuklu döneminde kendisi gibi bir uç beyi olan Beyazıt Han ile birlikte, Yeşilyuva ve çevre köylerin Bizanslılardan alınması sırasında şehit olduğu anlaşılmaktadır.
(Kaynak: Denizli'nin Evliyaları ve Türbeleri, Selvi Yayınları, İbrahim Afatoğlu)