Astım nasıl bir hastalıktır ve belirtileri
nelerdir?
Astım akciğer içi hava yollarında daralmaya
neden olan ve alevlenmeler (ataklar) ile seyreden müzmin (kronik) bir akciğer
hastalığıdır. Hava yollarındaki bu daralmanın nedeni mikrobik olmayan bir tür
iltihap nedeniyle hava yolu duvarının şişmesidir. Hastalık tekrarlayan nefes darlığı,
nefes alıp verirken ortaya çıkan hırıltı/hışıltı/ıslık sesi, göğüste baskı
hissi ve öksürük gibi belirtilerle kendini gösterir.
Astım ne sıklıkta görülmektedir?
Dünyada yaklaşık 300 milyon kadar astımlı hasta olduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizde ise yaklaşık her 12-13 erişkinden biri ve 7-8 çocuktan biri astım hastasıdır. Astımın görülme sıklığı yıllar içinde giderek artmaktadır.
Astım tedavi edilebilir mi?
Astım tedavisinin amacı hastalığın kontrol altına alınması ve sağlanan bu durumun idame ettirilmesidir. Dünyada olduğu gibi, ülkemizde de bu hastalığın tedavisi ile ilgili gerekli her türlü ilaç ve malzeme bulunmaktadır. Uygun ilaç tedavisiyle astımlılar iş ve okul dâhil günlük yaşamlarına, hastalık nedeni ile herhangi bir kısıtlanma olmadan devam edebilirler. Astım ilaçlarının büyük bir kısmı soluk alma yolu (inhalasyon) ile kullanılan ilaçlardır ve bu yolla daha az yan etki ile direk hava yollarında istenen tedavi edici etkiyi oluştururlar. Özel cihazlarla verilirler. Tedaviye başlanırken bu özel cihazların kullanım şekli mutlaka hastalara gösterilmelidir.
Astımlı hastalar nasıl yaşamalılar?
Astımlı hastalar, çevresel olarak
yakınmalarını artıran faktörlere dikkat etmek koşulu ile günlük yaşamda
diledikleri birçok şeyi yapabilirler. Astımlı hastaların günlük işlerini
yapabilmesi seyahate gidebilmesi, hobileri ile uğraşması, kısaca yaşamın içinde
yer almaları hekimlerin en arzu ettiği noktadır.
Astımlı hastalar spor yapabilir mi? Spor yapmalarının astıma faydası
var mı?
Astım spor yapılmasına engel değildir. Astımlı hastalar doktorlarıyla paylaşarak ve çevresel tetikleyicilere dikkat ederek yürüyüş, hafif koşu, yüzme hatta performans sporlarını yapabilirler. Astımda özellikle çocukluk yaş grubunda fiziksel aktivitenin artırılmasının, mümkünse düzenli sporun hastalığın seyrine olumlu katkıları olduğu gösterilmiştir. Bu sayede günlük kullanılan ilaç dozları, randevusuz hekim başvuruları ve astım nedeniyle hastaneye yatışlar, acile başvuruların azaltılabildiği saptanmıştır.
Astımlı hastaların beslenmesinde nelere dikkat etmesi gerekir?
Astımlı hastaların doktor tanılı besin
alerjileri olmadıkça özel bir diyet yapmalarına gerek yoktur. Sağlıklı
beslenmenin temel ilkeleri astımlı hastalar için de geçerlidir. Obezitesi olan
astımlı hastalarda doktor ve diyetisyen gözetiminde kilo vermeleri
hastalıkların seyrini olumlu etkileyecektir. Ülkemizde astımlı hastaların
%10’undan fazlasının halen sigara içmekte olduğu ve %30-40’nın obez olduğu
bildirilmiştir. Yapılan araştırmalarda sigarayı bırakmanın ve obez hastaların
kilo vermesinin, astımın kontrolünü kolaylaştırdığı gösterilmiştir.
Astımı kontrol altında tutmak için astımlı hastalar ne yapmalıdır?
Astım kontrolünü güçleştiren etkenler
arasında ilaçların doğru teknikle ve düzenli kullanılmamasının yanı sıra,
sigara dumanı, alerjenler ve kimyasallar gibi tetikleyicilere maruz kalmak ve
obezite sayılabilir. Yapılan
araştırmalarda hastaların ilaçlarını doktorunun önerdiği şekilde kullanmasının,
sigarayı bırakmanın ve obez hastaların kilo vermesinin, sağlıklı ve dengeli
beslenmenin, düzenli egzersiz yapmanın, solunan ortam havasını temiz tutmanın
astımın kontrolünü kolaylaştırdığı gösterilmiştir.