13 Eylül Dünya sepsis Günü’nderakamlar gösteriyor ki; sepsis hala hem gelişmiş hem de gelişmekte olanülkelerde önemli ve genellikle göz ardı edilen küresel bir sağlıksorunu olmaya devam ediyor.2012 Dünya Sepsis Bildirgesi'nden bu yana; hastalıkla ilgili farkındalığıartırma ve bakım kalitesini iyileştirme çabaları devam ediyor.
Türk Yoğun Bakım Derneği (TYBD) Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku, DünyaSepsis Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, bu ciddi hastalığın yanlış birşekilde sadece bir enfeksiyon olarak değerlendirildiğine dikkat çekiyor."Sepsis, enfeksiyona karşı düzensiz bir bağışıklık tepkisidir ve birçokorganın iflasına yol açabilecek bir sendromdur," diyen Prof. Dr. Utku,sepsisin karmaşıklığını vurguluyor.
Sepsis: Dünya Genelinde Her 5 Ölümden Biri Bu Nedenden Kaynaklanıyor
Ocak 2020'de yayınlanan Küresel Hastalık Yükü Sepsis Raporu'na göre, sepsisyılda 49 milyon kişiyi etkiliyor ve 11 milyon ölüme neden oluyor. Prof. Dr.Tuğhan Utku, bu verilerin sepsisin kanser veya kalp hastalığından daha fazlaölümcül sonuç doğurduğunu belirterek, "Sepsisin çoğu toplum kaynaklıdır,ancak hastanelerdeki sepsis vakalarının ölüm oranları ve tedavi maliyetleri çokdaha yüksektir" diyor.
Erken Tanı ve Etkin Tedavi Hayat Kurtarır
"Sepsisi yenmek için yıllardır bilimsel çalışmalar sürüyor, ancakhastalığın karmaşıklığı tedaviyi zorlaştırıyor," diyen Prof. Dr. Utku,sepsiste hayat kurtaran tek yaklaşımın erken tanı ve etkin tedavi olduğunuvurguluyor. Yeni 'Surviving Sepsis Campaign' uluslararası kılavuzlarında daönemli güncellemeler bulunmasına rağmen, gerçek bir oyun değiştirici tedavihenüz bulunabilmiş değil.
Birleşmiş Milletler'den Sepsis Çağrısı
Prof. Dr. Tuğhan Utku, Birleşmiş Milletler’in sepsisin önlenmesi, teşhisive tedavisi için üye devletlere ulusal eylem planları geliştirmeleri çağrısındabulunduğunu hatırlatıyor. "Yüksek gelirli ülkelerde bile sepsislemücadelede ilerleme yavaş, çabalar hala yetersiz" diyen Utku, acilservislerde ve ambulans sistemlerinde erken tanı programlarınınyaygınlaştırılması gerektiğini belirtiyor.
Antibiyotik Direnci: Sepsisi Daha Tehlikeli Hale Getiriyor
Prof. Dr. Utku, sepsisin tedavi edilmemesinin en önemli nedenlerindenbirinin antibiyotik direnci olduğunu söylüyor. ABD Hastalık Kontrol ve KorumaMerkezleri (CDC) verilerine göre, antimikrobiyal direnç nedeniyle her 15dakikada bir insan ölüyor. "Antibiyotik direnci, sağlık sistemimizin enbüyük tehditlerinden biri haline gelmiştir," diyen Prof. Dr. Utku, busorunun özellikle yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar için ölümcül sonuçlardoğurduğunu belirtiyor. Antibiyotik direnci, sepsisin tedavisinde en büyükzorluklardan biridir. Özellikle "süper mikroplar" olarak bilinenilaca dirençli mikroorganizmalar, tedavisi mümkün olmayan enfeksiyonlara yolaçarak sepsis riskini artırmaktadır. Dünya genelinde her 15 dakikada bir kişi,antibiyotik direnci nedeniyle hayatını kaybediyor. 2050 yılında bu sayınınyıllık 10 milyon ölüme çıkacağı öngörülüyor.
Yoğun Bakım Sonrası Hayatta Kalmak Yeterli Değil
Sepsis tedavi edildikten sonra bile hastaların yaşam kalitesinde ciddidüşüşler görüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Tuğhan Utku, "Post-sepsissendromu (PSS), sepsisten kurtulanların %50'sini etkiliyor. Fiziksel,psikolojik ve bilişsel sorunlar uzun süre devam edebiliyor" diyebelirtiyor. Yoğun bakım sonrası hastaların takip edilmesi ve bu süreçte özelbakımın sağlanması gerektiğine dikkat çekiyor.
Sepsis: En Pahalı Sağlık Sorunlarından Biri
Sepsis hastalarının tedavi maliyetlerinin oldukça yüksek olduğunu belirtenProf. Dr. Tuğhan Utku, 2010-2022 yılları arasında yapılan bir çalışmanınverilerine göre, hasta başına ortalama hastane maliyetinin 1101 - 91.951 Euroarasında değiştiğini ifade ediyor. Sepsisin sadece bireyler üzerinde değil,sağlık sistemleri üzerinde de büyük bir ekonomik yük oluşturduğunu vurguluyor.
"Sepsisi Önlemek İçin Hedeflerimiz Var"
Prof. Dr. Utku, sepsisin küresel yükünü azaltmak için uluslararasıotoritelerce belirlenen hedefleri hatırlatarak, "Hijyen, temiz suyaerişim, aşılama programları ve erken tanı sistemleri ile sepsisin yayılımınıazaltmak mümkün" diyor.
