Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
Türkiye’nin İslamlaşması ve Türkleşmesinin en büyük çabası gayreti Horasan erenleridir. Anadolu’ ya erenleri gönderen Piri Türkistan Ahmet Yesevi Hazretleridir. Maalesef bir çoğumuzun bilmediği Yesevi hazretleri Anadolu’nun kurucu Manevi önderlerindendir. Sahabe efendilerimizden sonra bu kutsal görevi kendilerine vazife edinen ehli beyt taraftarlarıdır.
“Nerede evliya kabri varsa orası Türk toprağıdır. Evliyası olmayan yerde Türk de yok demektir.”
Allah c.c onlardan razı olsun. Bilmemiz ve adlarını yad etmemiz babında sizlere en azından bildiklerimizden bazılarını isimlerini yazacağım ki, onları analım dua edelim inşallah.
Sarı Saltuk:
Kendi kişiliği ile menkıbevi kişiliği iç içe geçmiş Sarı Saltuk Anadolu ve Rumeli'nin Türkleşip İslamlaşmasında en önemli rolü oynayan alperenlerden biridir. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinden alınan bilgilere göre asıl adı Muhammed Buhari olan Sarı Saltuk, Ahmet Yesevi'nin halifesidir. Yesevi tarafından Hacı Bektaş'tan Balkanlara gitme icazetini alması için gönderilir. Rusya, Kırım, Lehistan gibi ülkeleri gezer ve birçok ülkede cihat, irşat faaliyetinde bulunur. Tahta kılıçlı Alperen olarak ta anılan Türk ereni Sekiz asır önce yaşayan Türk büyüğü Sarı Saltuk’un Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Arnavutluk, Makedonya, Kosova, Bosna-Hersek ve Polonya’da türbesi bulunuyor.
Hacı Bektaş-ı Veli
Horosan' da dünyaya gelen Hacı Bektaş-ı Veli, ilk tahsilini Ahmet Yesevi 'nin halifelerinden olan Lokman-ı Perende' den alır. Tahsilini tamamladıktan sonra Anadolu'ya gelen Hacı Bektaş, yakın arkadaşı olan Ahi evran ile Ahilik teşkilatı üzerinden Osmanlı'nın kuruluş döneminde çok önemli sosyal faaliyetlerde bulunur. Yunus Emre’ yede yol gösteren Anadolu’ nun 4 büyük velisinden biri olan Hacı Bektaş-ı Veli hazretlerinin türbesi Nevşehir’ dedir.
Ahi Evran:
Azerbeycan'nın Hoy şehrinde doğduğu rivayet edilen Ahi Evran, Orta Asya'dan Anadolu'ya gelen en önemli alperenlerden biridir. Moğol istilasından kaçarak Anadolu'ya gelen esnaf onun etrafında birleşir ve Ahilik teşkilatı, daha önce örneği görülmemiş bir şekilde esnaf ve halk arasındaki intizam ve adaleti sağlar. Kayseri, Konya ve Denizli gibi şehirleri gezen Ahi Evran, Osmanlının kurulmasında büyük rol oynar. Ömrünü Kırşehir'de tamamlar.
Geyikli Baba:
Bugünkü Azerbaycan' ın Hoy şehrinde dünyaya gelen Geyikli Baba, Orhan Gazi devrinde Bursa'nın fethine katılıp cenk eden veli zatlardandır. Şeyh Ebu'l Vefa'nın müritlerinden olan Geyikli Baba, Türkmen derviş gazi tipinin en önemli örneklerinden biridir. Geyikli babada Sarı Saltuk gazi gibi tahta kılıcıyla Geyikler üzerinde Bursa şehrinin fethine katılmış müritleriyle birlikte cenk ederek Alperenliğini göstermiştir. Türbesi Bursa’da dır.
Nizamülmülk:
Horasan'on Tus şehrinde doğar. Isfahan, Nişabur, Bağdat gibi şehirlerde İslam âlimlerinden hadis dersi alır. Tuğrul Bey zamanında Horasan'ı yöneten Nizamülmülk Sultan Alpaslan döneminde vezir olarak atanır. Onu büyük kılan şey ise devlette tesis ettiği adalet ve kurduğu Nizamiye medreseleri'dir. Türk-İslam öğretilerini birleştirerek ikta sistemini geliştirir. Selçuklu ordusu onun sayesinde Ortaçağ'ın en kuvvetli ordusu haline gelir. İmam Gazali ile beraber Şii-Batıni itikada karşı olarak ehl-i sünneti tahkim etmeyi vazife bilir.
1092 yılında bir Batıni tarafından şehit edilir. Bugün bile Nizamülmülk2ün ulaştığı nokta devlet adamları için büyük bir ufuk.
Çağrı Bey:
Çağrı Bey, kardeşi Tuğrul Bey'le kazandıkları Dandanakan Savaşı'ndan sonra Horasan'ı yönetir. 1059'da Tuğrul Bey'e karşı ayaklanan kuzeni İbrahim Yınal'ın ayaklanmasını bastıran Çağrı Bey, oğlunu Kıpçak hükümdarının kızıyla evlendirerek diğer Türk devletleriyle iyi ilişkiler geliştirir.
Mengücek Gazi:
Mengücek Gazi Anadolu'nun Türkleştirilmesi için görevlendirilen beylerdendir. Malazgirt sonrası, Şebinkarahisar, Divriği ve Erzincan bölgelerine yerleşir. Akevli, Karaevli, Bayat ve Kayı gibi Oğuz boylarıyla Anadolu'da demografik yapının Türkler lehine dönmesinde önemli rol oynar. Ömrü boyunca Haçlılar, Gürcüler, Abazalar ve Rumlarla savaşarak hayatını tamamlar.
ÖNCÜ ALPEREN HACI MURAD-I VELİ
Hacı Murad-ı Veli Türkistan’ın Sayram Kasabasında doğmuştur. Asıl adı Ali’dir. Annesinin adı Hatice, babasının adı Seyyid Ahmet’tir. Babası Hoca Ahmet Yesevi Hazretleri’nin dergahında çok carı çaldığı için ‘’Aliyyü’l-Büka’’ olarak bilinir.
Aliyyü’l-Büka aynı zamanda Kadiri tarikatının kurucusu Şeyh Abdulkadir Geylani’nin hayatta iken icazet verdiği 16 halifeden birisi olan Şeyh Baka’dır.
Hacı Murad-ı Veli’nin babası Aliyyü’l-Büka’nın türbesi Çankırı İli Ilgaz İlçesi Yerkuyu Köyü’nde bulunmaktadır. XII. Yüzyılda bu köyde yaşamıştır.
Daha nice nice ismini bilemediğimiz Alperenlerimize ne kadar teşekkür etsek, dualar etsek azdır. Son söz olarak Celalettin Polat’ın dediği gibi, “ Aslen Kütahyalı olan Evliya Çelebi’miz Germiyanlıların bey ailesinin soyağacını Ahmet Yesevi Hazretleri’ne dayandırmaktadır. Germiyan ailesinin büyük ve ünlü Yesevi ailesiyle bağı sadece maddi soy bağı değil, aynı zamanda manevi bir bağdır. Sahipataoğullarının veziri Fahrüddin’in Baba İlyas’ın torunu olduğunu Amasya Tarihinde Hüsameddin Çelebi yazıyor. Saltukname’de Sarı Saltuk’un Anadolu’da ilk ziyaretini Akşehir’e Seyyit Mahmut Hayrani Veli’ye ve Nasrettin Hoca’ya yaptığını biliyoruz. Horasan Erenleri Sünnisi ile Alevi ve Bektaşisi ile bizi birleştiren manevi büyüklerimizdir.”
Bu topraklarda bizlere emanet olan evliyalarımıza, erenlerimize, Şehitlerimize, Gazilerimize bu dünyadan göç etmiş İslam’a, Vatan’a hizmet etmiş tüm ölmüşlerimize, sağ kalanlarımıza, değerlerimize sahip çıkmak boynumuzun borcudur. Allah hepsinden razı olsun.Allah CC selamı Bereketi Rahmeti üzerinize olsun.
