DGC
Başkanı Boyacı, mektupta düzenlemenin bu haliyle yasalaşması durumunda yerel gazetelerin ciddi anlamda zarara
uğrayacağını söyledi. Gazeteler için can suyu anlamı taşıyan resmi ilan gelirlerinin
düşmesine neden olacak bu düzenlemenin paketten çıkartılmasını isteyen Boyacı,
mektupta şu görüşlere yer verdi:
“
Sayın Vekilim;
Ülkemiz
için büyük önem taşıyan Yargı Reformu Paketi’ni ele alarak, kısa sürede
sonuçlandırmak için gösterdiğiniz çaba için öncelikle teşekkürlerimizi
sunuyoruz.
TBMM
Adalet Komisyonu’nda görüşülmesinin ardından Meclis Gündemi’ne gelecek olan
Yargı Reformu Paketi, basın sektörümüze ilişkin önemi değişiklikler
öngörülmektedir.
Bilindiği
gibi icra - iflas ve ihale ilanları başta olmak üzere Basın İlan Kurumu
aracılığı ile alınan resmi ilanlar, yazılı basınımızın adeta can suyu
niteliğindedir. Ancak, yeni tasarı ile resmi ilan statüsünde olan ve yerel
gazetelerde yayınlanma zorunluluğu bulunan icra ilanlarının, yeni uygulamada
kalkacağını üzülerek öğrenmiş bulunuyoruz.
Kanaatimizce;
Anayasamız’da koruma altına alınan haberleşme işlevinin yanı sıra sivil
toplumun hayata geçmesi, yönetenle yönetilen ilişkisinde denge ve yönetilenden
yana tavır koyabilme, denetim, eğitim, siyasetin işlerliği ve siyasetçinin
geniş halk kitleleri ile buluşabilmesinin teminatı yazılı basınımızın
değişikliğin çerçeve itibari ile kamuoyuna aktarıldığı şekliyle gerçekleşmesi
halinde can damarı tehdit altına girecektir. Halen icra-iflas ilanları resmi
ilanlar içinde yüzde 50’den fazla bir pay tutmaktadır.
Döviz
kurundaki artışların da baskısı ile son bir yılda girdilerimizde yüzde 100”e
yakın artış meydana gelmiştir. Buna karşın reklam gelirleri daralmış, resmi
ilan gelirlerinde ise düşüş meydana gelmiştir.
Sektörümüz
milli güvenlik, ulaştırma-haberleşme, eğitim gibi bir kamu görev alanıdır. Tüm
dünyada kitle iletişim sektörü kamu tarafından desteklenen, kamu yararına
hizmeti için özgürlük imkanı açılan özel bir alandır. Uluslararası ideolojiler,
bölücü akımlar, çıkar ve baskı gruplarının etkilerinden bağımsız özgür bir
yayıncılık için Türkiye özgün bir çözüm üretmiş ve resmi ilan ve reklamlar
sistemini başarı ile sürdüre gelmiştir. Geldiğimiz noktada ihale ilanlarındaki
daralmanın üzerine yargı ilanlarını topyekun ortadan kaldıracak bir yaklaşım
sektörün yaşamasını tehdit etmekten daha öte demokrasimizin sağlıklı
işlerliğine doğrudan tehdit oluşturacaktır.
Sizi
çok meşgul etmeden rakamlarla söylediklerimizi ortaya koymak ve çözüm önerimizi
arz etmek istiyoruz.
RESMİ
İLAN GELİRLERİ KAMUYA GERİ DÖNMEKTEDİR
BİK
mevzuatı çerçevesinde yazılı basına verilmekte olan resmi ilan gelirlerinin
hemen tamamı KDV, BİK Komisyonu, SGK pirim, damga, muhtasar, gelir ve
kurumlar vergileri yolu ile kamuya dönmektedir.
Konuya
ilişkin ilçe ve il gazetelerinin Eylül 2018 resmi ilan gelirleri ile
anılan kalemlere yapılan harcamalar ve personel, baskı maliyetleri aşağıda
verilmiştir.
Yeni
Ereğli Gazetesi’nin Eylül 2018’de aldığı 5 bin 546 lirada 846 lira KDV,
831 lira BİK Komisyonu bulunmaktadır. Gazetenin eline 4 bin 714 lira
geçmektedir. Öte yandan gazete asgari 4 fikir isçisi çalıştırmaktadır.
Bu fikir isçileri için 2 bin 686 lira SGK tahakkuk toplamı ödemektedir.
3 aylık muhtasar için ise bin 570 lira ödenmektedir. Bu da aylık 523 liraya
karşılık gelmektedir. Gazete eline geçen 4 bin 714 liralık resmi ilan gelirinin
3 bin 204 lirasını çalıştırdığı isçiler için devlete geri ödemektedir.
KDV ve BİK komisyonu ile birlikte bu rakam 4 bin 886 liraya ulaşmaktadır.
Gazete sahibinin elinde 660 lira kalmaktadır. 660 liranın üzerine fikir
isçilerinin giderini oluşturan 8 bin 118 lira ile matbaaya hizmet
alımı karşılığı ödediği 3 bin 667 lirayı ilave etmemesi, vergi dilimine
göre gelir vergisini de üretmesi gerekmektedir.
Resmi
belge ve aylık beyannamelerden de görüleceği üzere aslında yazılı basın (resmi
ilan alma hakkını haiz 706 gazete BİK görev alanında, 401 gazete ise valilikler
görev alanındadır) hem en kayıtlı sektör hem de yapmakta olduğu kamu görevinin
dışında katma değer üreten bir sektördür.
YEREL
DEMOKRASİ, YEREL BASINLA HAYATA GEÇMEKTEDİR
Yerel
basınımızın oluşturduğu katma değer tarafımızdan hazırlanan detaylı rapor ile gözler önüne serilmektedir.
15
büyükşehrin belediye başkanları ve valiler hakkında, 2017 yılı ile 2018
yıllarının 9 ayında çıkan haber sayıları, haberlerin çıktığı yayın
organlarının türü, tirajları ve reklam eşdeğerleri aşağıda verilmiştir. Buna
karşın aynı dönemlerde gazetelerin aldıkları resmi ilan ve reklam gelirleri
de karşılaştırma açısından dikkate sunulmuştur. Örnek olması açısından Konya
ve Eskişehir’e bakalım.
2017
yılında Konya gazetelerine 7 milyon 759 lira resmi ilan ve reklam verilmiştir.
Öte yandan Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Tahir Akyürek hakkında
yayımlanan haberlerin reklam eşdeğerleri 30 milyon 646 bin lira ve Vali
Yakup Canbolat hakkında 13 milyon 710 lira olmak üzere toplam 44 milyon 356
milyon liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır. Aynı dönemde Büyükşehir
Belediye Başkanı hakkında 9 bin 204 haber yayımlanmıştır. Bu haberlerin 78’i bölgesel yayınlarda, 1’iKKTC’de, 1’i
sektörel yayınlarda, 247’si yaygın gazeteler ve 8 bin 887’si ise yerel
gazetelerde yayınlanmıştır. Rakamlardan da anlaşılacağı üzere resmi ilanların
kat kat fazlası reklam eşdeğerleri açısından üretilmektedir. Yerel gazetelerin
ağırlığı ise ayrıca dikkat çekicidir. 2018 yılı için de benzer rakamlar söz
konusudur.
Bir
diğer büyükşehrimiz Eskişehir’e baktığımızda şöylesi rakamlar karşımıza
çıkmaktadır;
2017
Yılı’nda Eskişehir’de toplam 3 milyon 332 bin liralık resmi ilan ve reklam
yayınlanmıştır. Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen
hakkında yayınlanan 4 bin 406 haberin reklam eşdeğeri 30 milyon 760 bin
liradır. Vali Özdemir Çakacak hakkındaki haberlerle birlikte toplam 50 milyon
716 bin liralık reklam eşdeğeri haber yayımlanmıştır. Ortaya 20 kata yakın bir
rakam çıkmaktadır.
Çalışmaya
şehrin milletvekilleri, siyasi parti yöneticileri, kaymakamları ve sivil
toplum örgütleri de eklendiği zaman ortaya son derece çarpıcı bir tablo
çıkacaktır. Takdir edileceği üzere saygıdeğer milletvekilleri ile mahalli
idareciler ve yerel siyasi aktörlerin yaygın basında yer alabilmesi nerede ise
skandal haberleri dışında mümkün olamamaktadır. Oysa ki yerel basın yerel
siyasetçinin, milletvekillerimizin sesi, gözü-kulağı ve toplumla buluşmasının
yegane aracıdır.
Yargı
Reformu Paketi’nde öngörüldüğü şekilde bir değişiklik yapılması halinde 10 bin
kişiye yakın istihdamda çok ciddi kayıplar yaşanacak, kamu verdiği ilanlar yolu
ile oluşturduğu sigorta ve vergilerden mahrum kalacak, reklam eşdeğerleri yolu
ile ortaya çıkan devasa katma değer yitecektir.
Yargıtay
12. Hukuk Dairesi’nin müteaddit kararları, İcra İflas Kanunu’nun 114.
Maddesinde icra müdürlerine verilen yetkinin keyfi bir yetki olamayacağına
işaret ederek, tarafların menfaati gözetilmek sureti ile fabrika, tersane gibi
ülke genelinde alıcı olacak gayrimenkullerin satış ilanlarının yaygın
gazetelerde diğerlerinin ise yerel gazetelerde ilan edilmesini göstermektedir.
Kamu
İhale Kanunu’ndaki gibi eşik değerler mantığı ile hazırlanmış ve Yüce Meclis’in
uygun göreceği metin tartışmaya açık olabilecek inisiyatifleri engellemiş ve
objektif kriterler üzerinden şeffaf bir uygulamayı ortaya koymuş olacaktır.
Aşağıda Basın İlan Kurumu’nda da tartışarak oluşturduğumuz karşılaştırmalı
metin yer almaktadır. Metinde de görüleceği üzere gazetelerin yazılı nüshalarında hem internet sitelerinde hem de BİK’in resmi ilan
portalinde ilanların yayınlanması öngörülmektedir.
Eminiz
ki bu yaklaşım meseleyi tek boyutlu ele almaktan uzak, tüm yönleri ile ortaya
koyan, Adalet Bürokrasisi’nin beklentilerine de cevap verebilecek her şeyden
önemlisi demokrasimizin sağlıklı işlemesine hizmet edecek, basın sektörünü kamu
hizmeti üretecek şekilde yaşatacak bir yaklaşımdır.
Konuyu
bilgilerinize sunar, ülkemizin geleceği için yapılacak her türlü çalışmanın
yanında olacağımızı özellikle vurgulamak isteriz. Saygılarımızla.”