Gereksiz Antibiyotik Kullanımı Geleceğimizi Tehdit Ediyor

PAÜ Hastaneleri Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Suna Seçil Deniz Öztürk yaptığı açıklama da şunları söyledi: “Antimikrobiyaller (antibiyotikler, antiviraller, antifungaller ve antiparaziterler) insanlarda, hayvanlarda ve bitkilerde bulaşıcı hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır.

Bakteri, virüs, mantar ve parazitlerin antimikrobiyal ilaçlara yanıt vermemesiyle ortaya çıkan antimikrobiyal direnç giderek artan sayıda infeksiyonun etkili bir şekilde tedavisini zorlaştırmakta ve hatta imkânsız hale getirmekte ve önlenmesini tehdit etmektedir. Bu durum hastalıkların yayılması yanısıra ağır hastalık ve ölüm riskini artırmaktadır. Antimikrobiyal direnç (AMD), küresel halk sağlığı ve kalkınmanın önündeki en büyük tehditlerden biridir.

Antimikrobiyal dirençle ilgili bulgular son derece endişe vericidir. Kayıtlara göre, 2023 yılında laboratuvar onaylı bakteriyel infeksiyonların altıda biri antibiyotik tedavilerine dirençliyken, 2018 ile 2023 yılları arasında antibiyotiklerin yüzde 40'tan fazlası yaygın kan, bağırsak, idrar yolu ve cinsel yolla bulaşan infeksiyonlara karşı etkisini kaybetmiştir.

Antimikrobiyal direnç halihazırda her yıl bir milyondan fazla ölüme neden olmakta ve bu sayının önümüzdeki yıllarda daha da artması beklenmektedir. Antimikrobiyal direnç kaynaklı ölümlerin sayısının 2050 yılına kadar yüzde 70 oranında hızla artması beklenmektedir. Türkiye, uzun yıllar boyunca Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkeleri arasında kişi başına antibiyotik tüketiminin en yüksek olduğu ülkeler arasında yer almıştır.

Reçetesiz antibiyotik satışının yasaklanması önemli bir politika adımı olmakla birlikte, toplumda antibiyotiklere yönelik yüksek talebin ve gereksiz kullanım eğiliminin sürdüğü bilinmektedir. Bu durum, hem toplum kökenli hem de hastane kaynaklı infeksiyonlarda antimikrobiyal direnç oranlarının artmasına katkıda bulunmaktadır. Antibimikrobiyal direnç artmaya devam ettikçe, tedavi seçeneklerimiz tükenmektedir. Bu durum onlarca yıllık tıbbi ilerlemeleri tehdit etmekte, insan, hayvan, bitki ve ekosistemlerin sağlığını riske atmaktadır.” dedi.

Doç. Dr. Suna Seçil Deniz Öztürk: "Harekete Geçin: Bugünümüzü Koruyun, Geleceğimizi Güvence Altına Alın.”

İnsan sağlığına, gıda sistemlerine, çevremize ve ekonomilere zarar veren antimikrobiyal direnç konusunda farkındalığı artırmak, ilaca dirençli patojenlerin ortaya çıkışı ve yayılmasıyla mücadele etmek amacıyla Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel kampanyalar oluşturulduğunu belirten Doç. Dr. Suna Seçil Deniz Öztürk sözlerine şöyle devam etti: “Her yıl 18-24 Kasım tarihleri arası Dünya antimikrobiyal direnç farkındalık haftası olarak belirlenmiştir. Bu seneki tema ‘‘Harekete Geçin: Bugünümüzü Koruyun, Geleceğimizi Güvence Altına Alın. " olarak belirlenmiştir.

Bu çağrı ile hükümetler, sivil toplum kuruluşları, sağlık hizmeti sağlayıcıları, veteriner hekimler, çiftçiler ve halk dahil olmak üzere tüm paydaşların birlikte ortak ve hayat kurtarıcı müdahalelerde bulunması, "Bugünümüzü korumak ve geleceğimizi güvence altına almak" için insan, hayvan ve çevre sağlığı sektörlerinde uzun vadeli yatırımlara ve stratejik eylemlere öncelik verilmesi gerekliliği vurgulanmaktadır. Ancak bu ortak sorumluluk farkındalığıyla antimikrobiyallerin etkinliğini koruyabilir ve gelecek nesiller için daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir dünya inşa edebiliriz.

Antimikrobiyallerin insanlarda, hayvanlarda, bitkilerde ve çevrede yanlış ve aşırı kullanımının önlenmesi, kullanılmayan ilaçların tuvaletlere, çöp kutularına atılımının engellenmesi, hayvanların sağlıklı tutularak antimikrobiyal tedaviye olan ihtiyacın azaltılması, yemek hazırlarken, yemek pişirmeden önce ellerin yıkanması ve yemek hazırlama alanlarının temiz tutulması, kentsel, tarım ve endüstriyel kaynaklı atıkların kontrolü, evlerde ve sağlık tesislerinde hijyen, sanitasyon ve güvenli suya erişimin kolaylaşması antibiyotik ihtiyacını azaltacak, ilaca dirençli mikropların yayılımını önleyecek, milyonlarca hayatın kurtarılmasını, sağlık bakım maliyetlerinin azalmasını ve antibiyotiklerin nesiller boyu korunmasını sağlayacaktır.”