Dindar olalım derken “ahlâklı” olmayı unutanlara karşılık, Peygamber Efendimiz Muhammed Mustafa, “Ben güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim” buyurmuştur. Bunun için tarihte ahîlik, sadece ticarî ve meslekî ustalar yetiştiren bir örgüt olmamıştır. Ahîlik, ahîlerin güzel ahlâklı ve iyi insan olmalarını da amaç edinmiş bir meslek kuruluştur.
Çünkü ne iş yaparsan yap, güzel ahlâklı ve iyi insan olmadıktan sonra, yapılan işin hiç bir önemi yoktur. Bunu çok iyi bilen Ahî Evren, mesleğe girmiş olan çırak, kalfa ve ustaların ahlâkî eğitimlerine de önem vermiştir. Ahîlikte, aşağıda yazdıklarımız gibi 740 adet ahlâk, adap ve kural olduğundan bahsedilmektedir. Buradan hareketle:
Ahîliğin gereği olarak bütün meslek sahibi ahî ustaların, şu üç şeyi kapalı olmalıdır.
1.Hırsızlık yapmamak, kötülük etmemek için "eli" bağlı olmalıdır.
2.Başkaları hakkında dedikodu yapmamak, yalan söylememek, iftira atmamak, gıybet etmemek için "dili" bağlı olmalıdır.
3.Kimsenin namusu, haysiyeti ve şerefine göz dikmemek için "beli" kapalı olmalıdır.
Yine ahîliğe giren bütün meslek sahibi ustaların şu üç şeyi de açık olmalıdır.
1.İnsanlara, yoksullara ve fakirlere yardım etmeleri için ahîlerin "eli" açık olmalıdır.
2.Ev ve işyerine gelecek misafirler için ahîlerin "kapısı" her zaman açık olmalıdır ve onlara iyi davranmalıdır.
3. Yoksul, fakir ve düşkünlere yemek vermek için ahîlerin "sofrası" açık olmalıdır.
Ahîlerde olması gereken 740 adet ahlâki değerlerden bazıları da şunlardır.
Edepli ve ahlâklı olmalı,
İçi, dışı, özü, sözü bir olmalı,
Hoşgörülü ve alçak gönüllü olmalı,
Aza kanaat etmeli, çoğa da şükür etmeli,
Yaratan’dan ötürü yaratılanı hoş görmeli,
Gelmeyene gitmeli, kimseye küs olmamalı,
Yapılan iyilikler ve yardımları başa kakmamalı,
Sır tutmalı, başkalarının sırrını açığa vurmamalı,
İnanç ve ibadetlerinde, riyasız ve samimi olmalı,
Örf, adet ve törelere uygun davranışta bulunmalı,
Dost, akraba, yaşlılara ve hastalara ziyarete gitmeli,
Başkalarının ayıp ve kusurlarını örtmeli ve gizlemeli,
İyi insanlarla dost olup, kötü insanlardan uzak durmalı,
Kötü söz söylememeli ve kötülük yapmaktan sakınmalı,
Sözü güvenilir olmalı ve verdiği sözün arkasında durmalı,
Âlimler ve bilginlerle dost olup, cahillerden uzak durmalı,
İş ve özel hayatında kin, nefret ve dedikodudan kaçınmalı,
Fakirlerle dost ve arkadaş olmaktan onur ve şeref duymalı,
Emri altında ve hizmetinde çalışanları korumalı ve kollamalı,
Hakkı korumalı, haktan yana olmalı ve haksızlığa karşı durmalı,
Şefkatli, merhametli, adaletli, faziletli, namuslu ve dürüst olmalı,
Gözü tok olmalı, gönlü yumuşak olmalı ve kalbi sevgi dolu olmalı,
Zenginlere, zengin olduklarından dolayı itibar etmekten kaçınmalı,
Bu dünyada sahip olduğu şeylerle övünmemeli ve böbürlenmemeli,
Küçüklere sevgi göstermeli, büyüklere karşı da edepli ve saygılı olmalı,
Açıkta veya gizli yerde Allah’ın emir ve yasaklarını uymalı ve uygulamalı,
Dost, akraba ve arkadaşlarına samimi huylu, tatlı sözlü, güler yüzlü olmalı,
Ana ve babasına saygılı olmak, akrabalarını tanımak, onlara her konuda yardımcı olmalı.
Sağlık ve esenlik dileklerimle...