Menteş Bey, 13. yüzyılda yaşamış, kurucu beyi olarak 1261-1282 yılları arasında Menteşe Beyliği yapmış, bu gün Antalya’nın Finike, Elmalı, Kaş ilçeleri; yine bu gün Denizli’nin Çameli, Tavas, Kale, Beyağaç, Acıpayam’ın Gireniz Deresi bölümündeki köyler ile bütün ilçeleri ile birlikte Muğla vilayetini kapsayan Menteşe Beyliğinin kurucusudur.
Dördüncü göbekten torunu olan ve Menteşe Beyliği yapan Ahmet Gazi’nin Mezar taşında yazdığına göre Menteş Bey’in babasının adı “Ablistan”, dedesinin adının da Kara Bey olduğu ifade edilmektedir. Batılı Araştırmacı Paul Wittek “Menteş” adının isim değil bir lakap olduğunu, babasının adı olan “Ablistan”ın ise hanedanın gelmeden önceki ikametgahları olan “Elbistan” olduğunu iddia etmektedir.
Anadolu Selçuklu Devleti, iskan politikası gereği, Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türk boy ve oymaklarını “uç” denilen Batı Anadolu Bögesi’ne yerleştirmiştir. Menteş Bey'in kumandasındaki Türkler de, Bizanslıların Karya dedikleri, bugünkü Muğla bölgesine yerleştirilmiştir. Moğol baskısının etkisiyle Anadolu Selçuklu Devleti'nin nüfuzunun günden güne azalması, uçlardaki bu Türk boylarına geniş bir hareket serbestliği vermiştir.
Menteş Bey idaresindeki Türkmenler de, 1261’den sonra Muğla ve çevresiyle Aydın – Güzelhisar bölgesini de 1282 tarihinde fethettiği bilinmektedir. Böylece Türkler, Menderes havzasına ve güneyine tamamen hâkim olmuşlardır. Menteş Bey, beyliği tam teşekkül ettirdikten sonra, 1290’lı yılların başında da vefat ettiği sanılmaktadır.
Dördüncü göbekten Menteş Bey’in torunu olan ve Menteşe Beyliği beylerinden olan Ahmet Gazi adına birisi Milas-Beçin Kalesi’nde kendi yaptırdığı ve kendi adıyla anılan Ahmet Gazi Medresesi içinde; ikincisi de Fethiye-Sarnıç mahallesi, Gül Baba camisi yanında olmak üzere iki türbesi bulunmaktadır.
Kaynakların ifadesi ve mezar taşından da anlaşıldığına göre Milas-Beçin Kalesi’nde kendi yaptırdığı ve kendi adıyla anılan Ahmet Gazi Medresesi içerisindeki türbede olan mezar Ahmet Gazi’nin gerçek mezarıdır. Mezar taşında da, “Ahmed Gazi ibn İbrahim ibn Orhan ibn Mesud ibn Menteş ibn Ablistan ibn Karabey” yazmaktadır.
Yani “Karabey oğlu, Ablistan oğlu, Menteş oğlu, Mesud oğlu, Orhan oğlu, İbrahim oğlu, Ahmet Gazi’(nin mezarı)” yazmaktadır. Fethiye-Sarnıç mahallesi, Gülbaba camisi yanında bulunan türbede ise herhangi bir mezar taşı veya kitabe yoktur.
Muğla’daki çoğu yerel araştırmacı bazı kaynaklara ve yerel söylencelere dayanak göstererek Fethiye-Sarnıç mahallesi, Gülbaba camisi yanındaki türbede yatan kişinin Menteşe beyliğini kuran “Menteş Bey” olduğunu, türbeyi dördüncü göbekten torunu Ahmet Gazi Bey yaptırdığı için Ahmet Gazi Türbesi denildiği, konu hakkında ilgili araştırmacı ve bilim adamlarının katıldığı sempozyum yapılarak gerçek olanın ortaya çıkarılması ve bu büyük yanlışın düzeltilmesi talep edilmektedir.
Bir Tavaslı olarak bizim de beyliğimizi yapmış olan Horasan Ereni, Uç Gazisi ve Menteşe Beyliği kurucu beyi olan “Menteş Bey”in mezarının tespiti adına bilimsel bir sempozyum yapılması ve var olan şüphelerin giderilmesi son derece zaruret haline gelmiştir.
Bu konuda Muğla Valiliği, Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Fethiye Kaymakamlığı, Fethiye İlçe Belediyesi, Muğla Üniversitesi ve sivil toplum kuruluşlarına görev düşmektedir. Muğlalı hemşehrilerimin hemen harekete geçmelerini, İlgili kuruluşların da gerekenleri yapmalarını temenni ediyorum.